Beste leerlingen van 5 Humane Wetenschappen

Spruitjes, hamburgers, salade met geitenkaas, tajine met lamsvlees, sushi, chocoladetaart, duizendblad of moleculaire appelkaviaar. Misschien vind je dit lekker, misschien niet. Eten is biologisch noodzakelijk. Je lichaam heeft energie nodig. Maar het is ook gezellig. Eten brengt mensen bij elkaar. Wat je eet en hoe je eet hangt af van waar je woont en wat je ideeën zijn. 'Zeg me wat je eet en ik zal zeggen wie je bent.' Eten we altijd dat wat goed voor ons is? Zijn we hier eerlijk over? Gezond en juist eten is moeilijk. Leer je dit van je ouders, vrienden of op school? Hoog tijd voor een project over 'smaak en eten'.

Het voedsel op ons bord is een mooie spiegel. Doorheen de tijd zijn we anders gaan leven en telkens ook anders gaan eten. Ontstaan nieuwe eetgewoontes omdat ons leven verandert of is het omgekeerd? De mens is ooit begonnen als jager-verzamelaar, bessen plukkend en jagend op grote dieren. Met de opkomst van landbouw zijn we op een vaste plaats gaan wonen. Alles werd statisch en cyclisch. Ook onze kijk op de wereld. De productie van voedsel beïnvloedt hoe we denken! De industrialisatie in de 19de eeuw bracht weer grote veranderingen met zich mee. Door een spectaculaire schaalvergroting en standaardisering werd voedselvoorziening steeds meer bandwerk. Als consumenten verloren we langzaam het contact met de productie van ons voedsel. Wat zorgt voor angst voor onze gezondheid en bedenkingen over dierenwelzijn. Fastfood zegt iets over onze huidige maatschappij die steeds efficiënter en commerciëler wordt. Vandaag zien we een verdere verwetenschappelijking van ons samenleving. Wat zich doorzet in nieuwe trends als moleculair koken. Eten is een verhaal geworden, een beleving. Hoe zie je dit verder evolueren? Wat denk je dat we in de toekomst zullen eten?

Ben je een makkelijke of een moeilijke eter? Zijn er dingen die je echt niet lust? Hoe komt dat? Wat is smaak eigenlijk? Speelt opvoeding hier een rol? Eten kan je heel wat leren over jezelf. We kunnen het ook sociologisch benaderen. Welke rol speelt 'samen' eten bij het in stand houden van familiestructuren? 

We kunnen het nog breder open trekken en kijken naar de rol van eten in de samenleving. Eten geeft mensen een identiteit. Mensen linken het aan nationaliteit of geloof. Eten is ook macht. Wie heeft er wel of niet toegang tot voedsel en wie bepaalt dit? Vergeet ook de rol niet die eten speelt tijdens politieke onderhandelingen of bij het sluiten van economische deals in de zakenwereld. 

We willen ook voldoende aandacht schenken aan de relatie tussen eten en onze gezondheid. Er is tegenwoordig veel om te doen. Een overaanbod aan kook-en dieetboeken staan ons bij in onze zoektocht naar gezond en lekker eten. Werkt diëten eigenlijk? Is biologisch voedsel gezonder dan bewerkt eten en hoe zit het met de impact op het milieu? 

Tenslotte is er ook een link tussen eten en kunst. Is koken een vorm van kunst? Mag je spelen met je eten? Waarom niet? Welke invloed hebben gedichten, schilderijen, muziek of film op hoe je eten ervaart en omgekeerd. We beseffen steeds meer dat zintuigelijke prikkels, geur, smaak, gehoor, verbonden zijn met elkaar. Ook je ideeën beïnvloeden hoe je smaakt ervaart. Kortom, psychologie, sociologie, geschiedenis, aardrijkskunde, politiek, economie, kunst: voeding verbindt alles met elkaar. Er is dus veel mogelijk in de komende weken. Door deze brede aanpak kunnen jullie er datgene mee doen wat je zelf interessant vindt!

Dit project moet je vooral proeven! Blijf niet achter het scherm van een computer zitten. De opdrachten die jullie krijgen voeren je naar keukens en moestuinen (bloempotten op vensterbanken) en het bos. Ga aan de slag met aarde, weckpotten, zaden, mixers, deegrollers en ovenschalen. Probeer van alles uit... ook als het niet van de eerste keer goed gaat, is experimenteren erg waardevol. Hoe leer je eigenlijk iets? Informatie komt binnen via je zintuigen. Op school zit je vooral te kijken en te luisteren. Daar is op zich niets mis mee maar we willen dit tijdens seminarie verbreden en ook 'smaak' en 'gevoel' als bron van kennis inschakelen. Wat kan je leren van de smaakreceptoren op je tong en in je neus?

We wensen jullie een interessant en smakelijk project toe.

Charlotte de Beukelaer, Wim Hannot, Ruud Lelieur en Niels Sverlow